आवळा हा पोषणतत्त्वांनी भरलेला सुपरफूड आहे. त्यामध्ये व्हिटॅमिन C, अँटीऑक्सिडंट्स, फायबर्स आणि अनेक आवश्यक जीवनसत्त्वे (Benefits Of Amla) असतात. त्यामुळे तो रोगप्रतिकारशक्ती वाढवतो, पचन सुधारतो आणि त्वचेसाठी उपयुक्त ठरतो. पण आवळा कोणत्या स्वरूपात खाल्ल्यास सर्वाधिक फायदे मिळतील? कच्चा आवळा, आवळा पावडर आणि सुकवलेला आवळा हे तीन प्रकार आरोग्यासाठी उपयोगी आहेत, पण त्यापैकी कोणता जास्त फायदेशीर आहे, हे जाणून घेऊया
- कच्चा आवळा (Raw Amla) : ताजे आणि नैसर्गिक पोषण
कच्च्या आवळ्यात सर्वाधिक प्रमाणात व्हिटॅमिन C असते, जे रोगप्रतिकारशक्ती मजबूत करते, त्वचा निरोगी ठेवते आणि केसांचे आरोग्य सुधारते. यामध्ये भरपूर अँटीऑक्सिडंट्स असतात, जे कोलाजेन उत्पादन वाढवतात आणि त्वचेला चमकदार ठेवतात. तसेच, पचन सुधारण्यासाठी आणि आतड्यांच्या आरोग्यासाठीही कच्चा आवळा उपयुक्त ठरतो.
फायदे आणि तोटे: कच्चा आवळा नैसर्गिक आणि ताजे पोषण देतो. तो पचन सुधारण्यास मदत करतो आणि ब्लड शुगर नियंत्रणात ठेवतो. मात्र, त्याची चव खूप आंबट आणि तिखट असल्याने सर्वांसाठी सहज खाणे कठीण होऊ शकते. तसेच, तो लवकर खराब होतो आणि काही लोकांना थंडपणा निर्माण करून घसा दुखणे किंवा सर्दी होण्याची शक्यता असते.
- आवळा पावडर (Amla Powder) : साठवायला सोपे आणि बहुउपयोगी
आवळा पावडर लांब कालावधीसाठी टिकणारी आणि बहुउपयोगी आहे. ती 6-12 महिने सहज साठवता येते आणि वेगवेगळ्या पदार्थांमध्ये मिसळून वापरता येते. कोमट पाण्यात घेतल्यास पचन सुधारते आणि अॅसिडिटी कमी होते. तसेच, केसांसाठी ही पावडर उपयुक्त असून तेलात मिसळून लावल्यास केस गळणे थांबते आणि चमक वाढते.
फायदे आणि तोटे: आवळा पावडर दीर्घकाळ टिकते आणि कधीही वापरता येते. ती पचन सुधारते आणि शरीर डिटॉक्सिफिकेशनसाठी उपयुक्त आहे. तसेच, केसांसाठीही फायदेशीर ठरते. मात्र, पावडर तयार करताना उष्णतेमुळे काही प्रमाणात व्हिटॅमिन C कमी होते आणि बाजारात मिळणाऱ्या काही पावडरमध्ये भेसळ असण्याची शक्यता असते
- सुकवलेला आवळा (Dried Amla) : गोडसर आणि पचनासाठी उत्तम
सुकवलेला आवळा हा चवदार आणि सहज खाण्याजोगा पर्याय आहे. तो गोडसर आणि आंबटसर लागतो, त्यामुळे मुलेही सहज खातात. त्यामध्ये भरपूर फायबर्स असतात, जे पचन सुधारतात आणि आतड्यांच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त असतात. नियमित सेवन केल्यास तोंडाच्या आरोग्यासाठी आणि रोगप्रतिकारशक्तीसाठी फायदेशीर ठरतो.
फायदे आणि तोटे: सुकवलेला आवळा चवदार आणि सहज खाण्यासारखा असल्याने मुले आणि मोठे दोघेही तो आनंदाने खाऊ शकतात. फायबर्स समृद्ध असल्यामुळे तो पचनासाठी उत्तम मानला जातो आणि सर्दी-खोकल्यासाठीही उपयुक्त ठरतो. मात्र, बाजारात मिळणाऱ्या काही प्रकारांमध्ये जास्त प्रमाणात साखर किंवा मीठ मिसळलेले असते, जे आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. तसेच, सुकवण्याच्या प्रक्रियेमुळे काही प्रमाणात पोषकतत्त्वे कमी होतात.
कोणता आवळा वापरावा?
- दररोज ताज्या पोषणासाठी कच्चा आवळा उत्तम आहे, पण तो लगेच खावा लागतो.
- जर वेळ आणि सोयीसाठी हवा असेल, तर आवळा पावडर उत्तम पर्याय आहे, विशेषतः पचन आणि केसांसाठी.
- जर तुम्हाला चवदार आणि लाँग-टर्म पर्याय हवा असेल, तर सुकवलेला आवळा चांगला आहे, पण शक्यतो घरच्या घरीच सुकवलेला आवळा खावा.
