घर किंवा जमीन घेणे (Property Investment) हे प्रत्येक व्यक्तीचे स्वप्न असते. परंतु गुंतवणुकीच्या दृष्टिकोनातून पाहिल्यास फ्लॅट आणि जमीन या दोन्ही पर्यायांमध्ये फरक आहे. त्यामुळे फ्लॅट घ्यावा की जमीन घ्यावी, याचा निर्णय घेताना आर्थिक क्षमता, परतावा (ROI), लोकेशन, भविष्यातील किंमतवाढ आणि इतर अनेक गोष्टी लक्षात घ्याव्या लागतात. चला तर मग फ्लॅट आणि जमीन गुंतवणुकीतील फायदे-तोटे समजून घेऊया.
फ्लॅटमध्ये गुंतवणूक फायदेशीर का?
फ्लॅट घेणे म्हणजे आधीच बांधकाम पूर्ण असलेल्या किंवा प्रकल्प चालू असलेल्या जागेत गुंतवणूक करणे. त्यामुळे त्याचा दस्तऐवजीकरणाचा व्यवहार तुलनेने सोपा असतो. जर तुम्ही फ्लॅट विकत घेतला आणि तो रिकामा न ठेवता भाड्याने दिला, तर तुम्हाला दरमहा एक स्थिर उत्पन्न मिळू शकते. त्यामुळे गुंतवणुकीवर लगेच परतावा मिळतो. फ्लॅटसाठी होम लोन सहज मिळते आणि त्याचा परतफेडीचा कालावधी दीर्घकाळ असतो. त्यामुळे मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी फ्लॅट हे घर घेण्याचे सोपे साधन आहे. शहरातील बहुतेक फ्लॅट प्रकल्प हे चांगल्या लोकेशनवर असतात, जसे की ऑफिस, मॉल, हॉस्पिटल आणि स्कूलच्या जवळ. त्यामुळे त्यांची मागणी जास्त असते. सोसायटीमध्ये राहिल्यास सुरक्षा व्यवस्था, वीजपुरवठा, पाणी आणि स्वच्छता या गोष्टी सहज उपलब्ध होतात. त्यामुळे फ्लॅटमध्ये राहण्याचा आणि भाड्याने देण्याचा अनुभव सोपा होतो.
जमिनीत गुंतवणूक फायदेशीर का?
जमीन ही मर्यादित प्रमाणात उपलब्ध असते आणि वेळेनुसार तिची किंमत मोठ्या प्रमाणात वाढते. विशेषतः शहराच्या उपनगरात किंवा महामार्गाजवळ जमीन घेतली तर त्याचे दर झपाट्याने वाढतात. जमिनीसाठी मेंटेनन्सचा खर्च जवळजवळ नसतो. फ्लॅटप्रमाणे येथे सोसायटी चार्जेस, सुरक्षा शुल्क किंवा इतर देखभालीचे खर्च लागत नाहीत. जर तुम्ही जागा घेतली असेल, तर तुम्ही हवे तसे घर, गाळा किंवा इतर बांधकाम करू शकता. चांगल्या लोकेशनला जमीन घेतल्यास भविष्यात ती विकताना मोठा फायदा होऊ शकतो. फ्लॅटपेक्षा जमीन विकण्यावर जास्त किंमत मिळण्याची शक्यता असते.
फ्लॅटमध्ये गुंतवणुकीची जोखीम आणि तोटे
फ्लॅटच्या किंमती वाढतात, पण काही ठिकाणी जुन्या इमारतींचे दर कमी होऊ शकतात, त्यामुळे भविष्यात विक्री करताना अडचणी येऊ शकतात. फ्लॅट घेतल्यानंतर तुम्हाला दरमहा मेंटेनन्स चार्ज भरावा लागतो. यामध्ये सुरक्षा, स्वच्छता, लिफ्ट मेंटेनन्स, पाणीपुरवठा आणि पार्किंगसाठी शुल्क असते. स्वतःची जमीन असेल तर तुम्ही हवे तसे घर बांधू शकता, पण फ्लॅटमध्ये बांधकाम आणि रचनात्मक बदल करता येत नाहीत.
जमिनीत गुंतवणुकीची जोखीम आणि तोटे
जमिनीच्या मालकीसंदर्भात अनेकदा वादग्रस्त प्रकरणे असतात. त्यामुळे जमिनीत गुंतवणूक करण्याआधी संपूर्ण कायदेशीर पडताळणी करणे आवश्यक असते. जमीन खरेदीसाठी गृहकर्ज सहज मिळत नाही. जमिनीच्या किमतीच्या तुलनेत बँक कमी रक्कम कर्ज देते आणि व्याजदरही तुलनेने जास्त असतो. काही ठिकाणी जमिनीच्या वापरावर निर्बंध असतात. म्हणजेच काही भूखंडांवर घर बांधता येत नाही, तेथे फक्त शेती किंवा व्यावसायिक वापर करता येतो. जमिनीवर स्वतःचे घर बांधण्यासाठी मोठा वेळ आणि खर्च येतो. यासाठी योग्य प्लॅनिंग करावे लागते.
जर तुम्हाला स्थिर उत्पन्न हवे असेल आणि त्वरित परतावा हवा असेल, तर फ्लॅटमध्ये गुंतवणूक करणे चांगला पर्याय आहे. यामुळे तुम्हाला महिन्याला भाडे मिळू शकते आणि आर्थिक स्थैर्य राहते. पण जर तुम्ही दीर्घकालीन गुंतवणूक करत असाल आणि भविष्यात मोठा परतावा मिळवायचा असेल, तर जमिनीत गुंतवणूक करणे चांगला पर्याय ठरू शकतो. विशेषतः वाढत्या शहरांमध्ये आणि महामार्ग, मेट्रो किंवा उद्योग विकसित होणाऱ्या भागात जमीन घेतल्यास तिची किंमत झपाट्याने वाढू शकते.
जर तुम्हाला भविष्यात स्वतःचे घर बांधायचे असेल, तर जमीन घ्या. जर तुम्हाला भाडे उत्पन्न मिळवायचे असेल आणि सुरक्षित गुंतवणूक करायची असेल, तर फ्लॅट घ्या. जर तुम्ही लांब पल्ल्याचा विचार करत असाल आणि मोठा परतावा हवा असेल, तर योग्य ठिकाणी जमीन घेणे फायदेशीर ठरू शकते. गुंतवणुकीचा निर्णय घेताना तुमचे बजेट, गरजा आणि भविष्यातील योजना विचारात घेऊन योग्य पर्याय निवडावा.
