अनेक लोकांना नोकरीत रमायला आवडते, परंतु काही लोकांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा असतो. अशा लोकांसाठी प्रधानमंत्री मुद्रा लोन (Mudra loan) योजना एक उत्तम पर्याय आहे. या योजनेअंतर्गत तुम्ही तुमच्या व्यवसायासाठी कर्ज घेऊ शकता, आणि हे कर्ज कमी व्याजदरात मिळते. यामध्ये सरकार तुमच्या व्यवसायाला सुरू करण्यासाठी आर्थिक मदत करते, ज्यामुळे तुम्हाला अधिक कष्ट न करता व्यवसायाच्या वाटेवर पुढे जाण्याची संधी मिळते. सरकारच्या या योजनेचा फायदा घेऊन, तुम्ही आपल्या स्वप्नातील व्यवसायाला आकार देऊ शकता.
पीएम मुद्रा लोन योजना काय आहे?
पीएम मुद्रा लोन योजना पंतप्रधान मोदी यांनी २०१५ मध्ये सुरू केली, आणि त्याचा मुख्य उद्देश नवोदित उद्योजकांना कमी व्याजदरावर कर्ज देणे आहे. या योजनेअंतर्गत, तुम्ही १० लाख रुपयांपर्यंत कर्ज घेऊ शकता, जे फक्त छोटे आणि मध्यम व्यवसाय, सेवा, हॉटेल, गोडाऊन इत्यादी क्षेत्रांमध्ये वापरता येईल. या योजनेत तीन प्रकारची कर्ज श्रेणी आहेत – शिशु, किशोर आणि तरुण लोन, ज्याचा वापर व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा त्याच्या वाढीसाठी केला जातो. यामुळे, कमी भांडवल असलेले लोक देखील व्यवसाय सुरू करू शकतात.
कर्जाचे व्याजदर आणि त्याचे प्रकार
प्रधानमंत्री मुद्रा लोन योजना अंतर्गत कर्जाचे व्याजदर खूप कमी आहेत. हे व्याजदर ९ ते १२ टक्के दरम्यान असतात. याव्यतिरिक्त, कर्ज घेण्यासाठी इतर कोणतेही अतिरिक्त शुल्क किंवा लपवलेली शुल्क नाहीत. ही योजना तीन प्रमुख प्रकारांमध्ये दिली जाते:
शिशु लोन : शिशु लोन हे पीएम मुद्रा लोन योजनेतील पहिले प्रकार आहे, ज्यामध्ये नवोदित उद्योजकांना ५०,००० रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते. या कर्जाचा उद्देश त्यांना त्यांचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आधार देणे आहे. शिशु लोन मुख्यत: सुरुवातीच्या टप्प्यात असलेल्या व्यवसायांसाठी दिला जातो, जिथे व्यवसायासाठी कमी भांडवलाची आवश्यकता असते. या कर्जासाठी कमीत कमी कागदपत्रांची आवश्यकता असते आणि प्रक्रियाही सोपी असते. शिशु लोन घेतल्यामुळे उद्योजकांना व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आवश्यक असलेले साधन, साहित्य, उपकरणं, तसेच इतर प्रारंभिक खर्च कमी व्याजदरात भागवता येतात. यामुळे ते आपला व्यवसाय सुरळीतपणे सुरू करू शकतात.
किशोर लोन: किशोर लोन हा पीएम मुद्रा लोन योजनेतील दुसरा प्रकार आहे, ज्यात तुम्ही ५ लाख रुपयांपर्यंत कर्ज घेऊ शकता. हे कर्ज मुख्यतः त्या व्यवसायांसाठी आहे, जे आधीच सुरू झाले आहेत आणि आता त्यांना वाढवण्यासाठी किंवा पुढे आणण्यासाठी पूरक आर्थिक मदतीची आवश्यकता आहे. किशोर लोन व्यवसायाच्या प्रगतीसाठी वापरता येते, जसे की उत्पादन क्षमता वाढवणे, नवा स्टॉक खरेदी करणे, नवीन तंत्रज्ञान वापरणे किंवा कामकाजी किचन, दुकान इत्यादी सुधारणा करणे. या कर्जाचा वापर व्यवसायाच्या विस्तारासाठी आणि वाढीसाठी होतो. यासाठी सुद्धा कमी कागदपत्रांची आवश्यकता असते आणि कर्ज प्रक्रिया सोपी असते.
तरुण लोन : तरुण लोन हा पीएम मुद्रा लोन योजनेतील तिसरा आणि उच्च कर्ज श्रेणी आहे, ज्यामध्ये तुम्ही २० लाख रुपयांपर्यंत कर्ज घेऊ शकता. हे कर्ज विशेषतः त्या व्यवसायांसाठी आहे, जे आधीच स्थिर आहेत आणि आता मोठ्या प्रोजेक्ट्स किंवा व्यवसायाचा विस्तार करण्याची योजना करत आहेत. तरुण लोनचा वापर मोठ्या उपकरणांची खरेदी, नवीन शाखा सुरू करणे, मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन वाढवणे किंवा विविध प्रकारचे व्यावसायिक विस्तार करणारे प्रकल्प राबवण्यासाठी केला जातो. या कर्जासाठीही कमी व्याजदर आहेत, आणि प्रक्रियेची अटी साधारणपणे सोपी आहेत. या कर्जामुळे व्यवसायाला मोठ्या प्रमाणात प्रगती साधता येते.
अर्ज प्रक्रिया आणि पात्रता
प्रधानमंत्री मुद्रा लोन योजना मुख्यतः सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी (MSME) लागू आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार भारतीय नागरिक असावा आणि त्याचे वय १८ ते ६५ वर्षे दरम्यान असावे. तसेच, व्यवसाय नवीन किंवा चालू असावा. अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रांमध्ये आधार कार्ड, पॅन कार्ड, निवास प्रमाणपत्र, व्यवसाय परवाना किंवा नोंदणी प्रमाणपत्र, मागील ६ महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट आणि व्यवसाय योजना व अंदाजपत्रक यांचा समावेश होतो. या कर्जासाठी अर्ज ऑनलाईन आणि ऑफलाईन दोन्ही प्रकारे करता येतो. अर्जदार जवळच्या बँकेमध्ये जाऊन किंवा अधिकृत सरकारी वेबसाइटवर जाऊन अर्ज करू शकतो.
प्रधानमंत्री मुद्रा लोन योजनेचे फायदे
कमी व्याजदर: या योजनेअंतर्गत व्याजदर ९ ते १२ टक्के असल्याने आर्थिक भार कमी होतो.
सुलभ प्रक्रिया: कागदपत्रांची गरज तुलनेने कमी असून, प्रक्रिया जलद आणि सोपी आहे.
व्यवसायासाठी आर्थिक मदत: कमी भांडवल असलेल्या उद्योजकांसाठी व्यवसाय सुरू करण्याची आणि वाढवण्याची उत्तम संधी.
नवीन रोजगारनिर्मिती: व्यवसाय विस्तारामुळे अनेक लोकांना नवीन नोकऱ्या मिळतात, त्यामुळे देशाच्या आर्थिक विकासाला चालना मिळते.
सरकारी प्रोत्साहन: सरकारच्या विविध योजनांसोबत मुद्रा लोन एकत्र करून अधिक फायदे मिळवता येतात.
